Technologie en zorg

Onderzoekend werken

Onderzoeksverrichtingen in de praktijk van de mbo-docent

Onderzoeksvragen

• In kaart brengen hoe in het mbo betekenis wordt gegeven aan onderzoekend werken van docenten en docententeams aan onderwijsverbetering.
• In kaart brengen of en op welke wijze lopende initiatieven op mbo-instellingen (interventies) bijdragen aan de versterking van onderzoekend werken van docenten en docententeams en/of aan onderwijsverbetering.

Waarom is onderzoekend werken van belang

• Kwaliteitsverbetering van het onderwijs:
  • Onderzoekend werken wordt steeds meer gezien als een essentiële factor in het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs. Docenten worden geacht kritisch te reflecteren op hun eigen praktijk, onderzoeksresultaten te gebruiken bij het ontwerpen van onderwijs en nieuwe aanpakken te evalueren. Dit leidt tot een continue verbetering van de onderwijspraktijk en betere leerresultaten voor studenten.
• Aansluiting bij het werkveld:
  • De arbeidsmarkt en de maatschappij zijn voortdurend in ontwikkeling. Onderzoekend werken stelt docenten in staat om op de hoogte te blijven van deze veranderingen en hun onderwijs hierop aan te passen. Door nauwe banden met het werkveld te onderhouden en te onderzoeken wat er speelt, zorgen docenten ervoor dat hun onderwijs relevant en actueel blijft.
• Opleiden van studenten:
  • Docenten die onderzoekend werken, fungeren als rolmodel voor hun studenten. Ze laten zien hoe je kritische vragen kunt stellen, informatie kunt verzamelen en analyseren, en hoe je op basis daarvan tot verbeteringen kunt komen. Studenten leren zo zelf onderzoekende vaardigheden te ontwikkelen, die essentieel zijn in hun toekomstige loopbaan.
• Professionele ontwikkeling van docenten:
  • Onderzoekend werken stimuleert de professionele groei van docenten. Door kritisch te reflecteren op hun eigen handelen, nieuwe kennis op te doen en te experimenteren met nieuwe aanpakken, blijven docenten zich ontwikkelen. Dit draagt bij aan hun professionaliteit en expertise, en vergroot hun tevredenheid in hun werk.
• Problemen oplossen:
  • In de onderwijspraktijk komen docenten voortdurend voor uitdagingen en problemen. Onderzoekend werken geeft hen de tools om deze problemen systematisch aan te pakken. Door de situatie te analyseren, gegevens te verzamelen, mogelijke oplossingen te bedenken en te evalueren, kunnen docenten tot effectieve oplossingen komen.

De interpretatie van onderzoekend werken in het mbo wijkt af van de strikte wetenschappelijke definitie die het doorlopen van de empirische cyclus met methodische grondigheid benadrukt. In de mbo-context ligt de focus meer op praktische relevantie en het verbeteren van de dagelijkse onderwijspraktijk.

• Experimenteren of vernieuwen
• Reflecteren
• Nieuwsgierig (willen) zijn
• Een open houding hebben
• Buiten kaders (willen) denken / patronen (willen) doorbreken / zaken van een afstand (willen) bekijken
• Kritisch (willen) zijn
• Actie uitstellen
• Zoeken naar directe relevantie met (onderwijs)praktijk

Kenmerken van interventies

De interventies die in het onderzoek zijn bestudeerd, hadden verschillende doelen, waaronder:

• Docentprofessionalisering
• Verhogen van de onderwijskwaliteit
• Onderzoekend werken (expliciet of impliciet)
• Kennisontwikkeling en kenniscirculatie
• Ontwikkeling van een lerende of onderzoekende cultuur
• Vormgeven aan het onderwijsconcept

Aanbevelingen

Het onderzoek doet een aantal aanbevelingen voor mbo-instellingen en de wetenschap:

• Maak onderzoekend werken een expliciet doel van interventies.
• Zorg voor voldoende tijd en faciliteiten voor onderzoekend werken.
• Stimuleer een onderzoekende houding bij docenten.
• Ondersteun docenten bij het systematisch en cyclisch werken aan onderwijsverbetering.
• Doe onderzoek naar de effectiviteit van verschillende onderzoeksaanpakken in de mbo-praktijk.

Rol van het practoraat

Verbinding tussen Onderzoek en Praktijk:

• Practoraten fungeren als brug tussen de theorie en de praktijk. Ze zorgen ervoor dat wetenschappelijke kennis en inzichten vertaald worden naar concrete toepassingen in het onderwijs.
• Door docentonderzoekers in te zetten die nauw verbonden zijn met de opleidingen, kunnen practoraten direct inspelen op de behoeften en vraagstukken vanuit de onderwijspraktijk.

Facilitering van Onderzoek:

• Practoraten bieden docenten de tijd, ruimte en middelen om zich te richten op onderzoekend werken.
• Ze ontwikkelen onderzoeksprogramma's, begeleiden onderzoeksprojecten en organiseren kenniskringbijeenkomsten die docenten ondersteunen in hun onderzoekende activiteiten.
• Ze bieden scholing aan in onderzoeksmethoden en -vaardigheden, waardoor docenten hun kennis en expertise op dit gebied kunnen vergroten.

Stimulering van een Onderzoekende Cultuur:

• Practoraten dragen bij aan het creëren van een onderzoekende cultuur binnen de mbo-instelling.
• Ze inspireren docenten om kritisch te reflecteren, vragen te stellen en te experimenteren met nieuwe aanpakken.
• Ze faciliteren kennisdeling en samenwerking tussen docenten, waardoor onderzoekende praktijken breder verspreid worden binnen de organisatie.

Kennisbenutting en Onderwijsverbetering:

• Practoraten zorgen ervoor dat de kennis en inzichten die uit onderzoek voortkomen, daadwerkelijk benut worden voor het verbeteren van het onderwijs.
• Ze ontwikkelen concrete producten, zoals lesmaterialen, tools en methoden, die direct toepasbaar zijn in de onderwijspraktijk.

Uitdagingen:

• Het is belangrijk dat practoraten voldoende draagvlak hebben binnen de mbo-instelling en dat docenten actief betrokken worden bij de onderzoeksprojecten.
• Het vinden van een balans tussen onderzoek en onderwijs kan een uitdaging zijn voor docentonderzoekers.
• De inbedding van de onderzoeksresultaten in de dagelijkse praktijk van de opleidingen vereist een gerichte aanpak en structurele ondersteuning.

Conclusie:

Practoraten kunnen een cruciale rol spelen in het stimuleren en faciliteren van onderzoekend werken binnen mbo-instellingen. Door de verbinding tussen onderzoek en praktijk te versterken, docenten te ondersteunen in hun onderzoekende activiteiten en een onderzoekende cultuur te bevorderen, dragen practoraten bij aan de kwaliteitsverbetering van het onderwijs en de professionalisering van docenten.

Bronnen

• Auteurs: P. Brouwer, J. Doppenberg, A. Boersma, S. Wagemakers
• Publicatie: Research HvA, 2021
• Lees PDF
  Dit onderzoek richt zich op de invloed van practoraten op de onderzoeksvaardigheden van mbo-docenten.

Visie van Deltion

De visie van Deltion is dat onderzoekend werken de kwaliteit en actualiteit van het onderwijs versterkt. Dit wordt bereikt door te werken aan vraagstukken uit de onderwijspraktijk en/of het werkveld met als doel het onderwijs duurzaam te verbeteren en te vernieuwen.

Onderzoekend werken binnen Deltion bestaat uit drie elementen:

• Een onderzoekende houding hebben. Dit houdt in dat professionals opmerkzaam, nieuwsgierig, bedachtzaam en kritisch zijn, en kunnen omgaan met onzekerheid.
• Kennis uit eerder onderzoek gebruiken. Dit wordt evidence-informed werken genoemd en omvat kennis uit onderzoek, data en ervaringen van professionals.
• Praktijkgericht onderzoek doen in co-creatie. Dit type onderzoek ontstaat vanuit een praktijkvraagstuk en wordt op een systematische en methodische manier beantwoord, waarbij de opgedane kennis direct bijdraagt aan de verbetering van de praktijk.

De organisatie van onderzoek bij Deltion College vindt plaats via het Onderzoeksplatform. Dit platform coördineert, verbindt en initieert onderzoeksinitiatieven binnen Deltion. Het platform bestaat uit trekkers van de inhoudelijke thema's, adviseurs en master opgeleide docenten.

Onderzoek vindt plaats binnen vier themagroepen:

• Practoraat Gezondheid en Technologie: Dit practoraat richt zich op de integratie van technologie in de zorg en het opleiden van professionals die hiermee kunnen werken.
• Pedagogiek en Socialisatie: Deze onderzoeksgroep verkent de rol van pedagogiek in het onderwijs en de uitdagingen die docenten hierbij ervaren.
• Onderzoekend werken aan onderwijsverbetering: Dit thema richt zich op het versterken van het onderzoekend vermogen van onderwijsteams om de onderwijskwaliteit te verbeteren.
• Onderzoekswerkplaats Digitaal Bekwaam: Deze werkplaats, gefinancierd door de MBO-raad, richt zich op het vergroten van de digitale bekwaamheid van docenten.

Deltion College streeft naar samenwerking met externe kennispartners, zoals lectoraten, practoraten, universiteiten en bedrijven, om zich zowel inhoudelijk als methodologisch te versterken. De school wil een eigen profiel op onderzoekend werken ontwikkelen dat uniek is voor het MBO.